In de oktober nieuwsbrief kon je een experiment doen wat inzicht gaf in hoe je je hersenen gebruikt. Na aanleiding daarvan kreeg ik veel vragen over de werking van de hersenen. De werking van de hersenen is zeer complex en ons inzicht gedurende de laatste jaren enorm verhoogt.

De klassieke indeling van de taken van de twee hersenhelften vind je in de bovenstaande afbeelding.  De linker hersenhelft wordt in verband gebracht met auditief – logisch denken, de rechter hersenhelft met conceptueel – globaal denken, uitgaande van de hersenactiviteit die wordt gemeten als testpersonen verschillende taken uitvoeren. Daarom worden creatieve, intuïtieve en kunstzinnige personen vaak omschreven als “rechterhersenhelft persoon” terwijl onder een “linkerhersenhelft persoon” meer een probleemoplosser wordt verstaan, die lineair en logisch denkt. Deze theorie houdt ook in dat bij iedere persoon een van de hersenhelften dominant is, dat wil zeggen, de persoonlijkheid bepaalt.

Van gevoelige personen word overigens gezegd dat ze ‘beeldenkers’ zijn omdat ze vooral met de rechter hersenhelft zouden werken.

Huidige werk- en leeromgeving

In de meeste leer- en werkomgevingen wordt de informatie tegenwoordig op een “logische manier” aangeboden. De opbouw van boeken, kranten, vergaderingen veronderstelt over het algemeen een logische manier van denken. Logisch denken is van belang bij het verwerken van veel tekst/informatie en rationeel en analytisch denken.

Dualistisch denken: relict uit de 19de eeuw

Alles wat je tot nu toe hebt gelezen heb je misschien al eerder gehoord. Interessant is dat deze theorie in de negentiende eeuw ontstaan is op basis van toen betrouwbare wetenschap. Het geloof dat de hersenen van een persoon ofwel worden gedomineerd door de rechter ofwel door de linker hersenhelft ontstond waarschijnlijk toen wetenschappers ontdekten dat een blessure aan de hersenen vaak een verlies van specifieke vaardigheden veroorzaakte. Ruimtelijke vaardigheden leken bijvoorbeeld vooral in de rechterhelft van de hersenen te zitten, taal vooral in de linkerhelft. Deze overtuiging werd in de jaren zestig bevestigd toen wetenschappers epilepsiepatiënten bestudeerden bij wie door middel van een operatie de verbinding tussen de twee hemisferen was verbroken. Uit deze onderzoeken bleek dat de twee helften van de hersenen niet meer met elkaar konden  communiceren. Ze konden zelfs verschillende reacties op dezelfde prikkels vertonen. Een voorbeeld: Toen een patiënt werd gevraagd wat hij wilde zijn, reageerde zijn linker hersenhelft met “tekenaar”, maar zijn rechter hersenhelft met “autocoureur”.

Fout van de wetenschap?

De wetenschap is altijd bezig met het herzien van de “bekende en algemeen aanvaarde feiten”. Zo ook ons begrip van de werking van de hersenen wat leid tot en nuancering van de traditioneel vrij strikte scheiding van de twee hersenhelften. Nieuwe beeldvormingstechnologie heeft nu aangetoond dat de hersenen veel meer in onderlinge afhankelijkheid samenwerken dan voorheen werd gedacht. De twee kanten van de hersenen zijn namelijk niet alleen complex maar ook van elkaar afhankelijk. Nog steeds denkt men dat de rechterkant van de hersenen de linkerkant van het lichaam controleert en vice versa.

Moderne inzichten verhelderen

Recenter onderzoek met hersenscan-technologie heeft echter aangetoond dat de rollen van de hersenhelften niet zo zwart-wit en gescheiden zijn als eerder aangenomen. De twee delen van de hersenen blijken zeer complementair. Zo wordt  bijvoorbeeld taalverwerking (van oudsher toegewezen aan de linker hersenhelft) tegenwoordig meer begrepen als taak van beide hersenhelften: de linker helft behandelt grammatica en uitspraak terwijl de rechter hersenhelft de intonatie verwerkt. Evenzo hebben experimenten aangetoond dat het ruimtelijke vermogen niet uitsluitend in de rechter hersenhelft wordt geregeld: de rechter hersenhelft is verantwoordelijk voor het algemene gevoel van ruimte, terwijl de linker hersenhelft objecten op specifieke locaties behandelt. En last but not least: er zijn zo goed als geen verschillen gevonden tussen de hersenhelften van mannen en vrouwen.

Is dat niet goed nieuws?

Bron: Weber Smit, 2017